Τρίτη 11-1, Εργαστήριο Εικαστικών Τεχνών.
Η σύγκλιση τέχνης και αρχιτεκτονικής βασίζεται τις τελευταίες δεκαετίες σε ένα κοινό ενδιαφέρον για τις «κοινωνικές χρήσεις της μορφής» στους χώρους συνύπαρξης και σύγκρουσης της σύγχρονης πόλης. H δημόσια τέχνη, ένα πεδίο που αλλάζει συνεχώς και ενσωματώνει σήμερα νέες αισθητικές και πολιτικές στρατηγικές, είναι η πιο σαφής έκφραση αυτής της σύγκλισης. Ο δημόσιος χώρος δεν προϋπάρχει, αλλά αναδύεται από τις πρακτικές εκείνων που τον χρησιμοποιούν. Πώς παράγεται σήμερα το δημόσιο στην τέχνη, είτε στο χώρο αναφέρεται είτε στο κοινό; Με ποια μέσα, μεθόδους, θεωρίες η σύγχρονη τέχνη συνδέεται με την πόλη και τη δημοκρατία; Ποιες είναι οι διαμάχες γύρω από τη συμμετοχή του κοινού; Τι είναι μια «αγωνιστική δημόσια σφαίρα»; Σε τι διαφέρει ένα έργο στο δρόμο από ένα έργο στο μουσείο; Πώς θα κρίνουμε ένα έργο που άθελά μας συναντάμε στο δρόμο; Αρκούν τα αισθητικά κριτήρια; Γιατί χρειάζεται το δικαστήριο για να κρίνει αν ένα έργο όπως το Κεκλιμένο Τόξο του Serra μπορεί να παραμείνει σε μια δημόσια πλατεία; Πώς λειτουργεί το έργο σε σχέση με τον τόπο (site) και το πλαίσιο (context), κοινωνικό, ιστορικό, θεσμικό; Γιατί ένα έργο δημόσιας τέχνης μπορεί εξίσου να λειτουργεί σε ένα μουσείο ή ένα διαμέρισμα; Πώς μπορεί η σύγχρονη τέχνη στο δημόσιο χώρο να λειτουργήσει πέρα από το θεαματικό και μνημειακό, τον εξευγενισμό και το branding των πόλεων;
Στο μάθημα θα τεθούν κυρίως ερωτήματα γύρω από τη δημόσια τέχνη σήμερα, μια περιοχή που συνδέει την σύγχρονη τέχνη και την αρχιτεκτονική, που συνορεύει με πεδία όπως οι αστικές σπουδές, η κοινωνική γεωγραφία και η πολιτική θεωρία, και καλύπτει ένα εύρος πρακτικών, ανάμεσα στις οποίες η αστική παρέμβαση, η περφόρμανς, το context και site-specific, συμμετοχικές και βασισμένες σε κοινότητες δράσεις, ο (hack)ακτιβισμός, η υπερταύτιση, τα τακτικά μέσα, μνημονικές και αρχειακές πρακτικές, κ.α.
Το μάθημα είναι σεμιναριακό και εργαστηριακό, βασίζεται στη συζήτηση και η ενεργή συμμετοχή είναι απαραίτητη σε κάθε συνάντηση.
Φωτ.: Πάνος Κούρος
Βιβλιογραφία
Bishop, Claire (ed.). Participation, Cambridge, Mass.: MIT Press, 2006
Bishop, Claire. Antagonism and Relational Aesthetics. October 110, Fall 2004, σ. 51–79.
Bourriaud, Nicolas. Σχεσιακή Αισθητική. Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 2014.
Bradley Will and Charles Esche, Art and Social Change. A Critical Reader. Tate Publishing, 2007.
Deutsche, Rosalyn. Evictions: Art and Spatial Politics. Cambridge, MA: The MIT Press, 1996.
Enwezor, Ongwui, ed., Documenta 11 Platform2: Experiments in Truth. Kassel: Documenta 2002.
Finkelpearl,Tom. Dialogues in Public Art. Cambridge, MA: MIT Press, 2000.
Franzen B., K. König, C. Plath. Sculpture projects Muenster 07, Editors:, Verlag der Buchhandlung Walther König, Köln, 2007.
* Habermas, Jürgen, Αλλαγή δομής της δημοσιότητας, Αθήνα: Νήσος, 2007
Habermas, Jurgen.The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a Category of Bourgeois Society. Cambridge, MA: MIT Press, 1989.
* Kester, Grant. One and the Many, Contemporary Collaborative Art in a Global Context. Duke University Press, 2011.
Kwon, Miwon. One Place After Another. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2003
Lacy, Suzanne (ed). Mapping the Terrain: New Genre Public Art. Bay Press, 1995
Latour, Bruno, Peter Weibel (ed.). Making Things Public. Atmospheres of Democracy. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2005
Matzner, Florian ed. Public Art, A Reader. Ostfildern: Hatje Cantz, 2004.
Mitchell, W.J.T. (ed). Art and the Public Sphere, Chicago: University of Chicago Press, 1992.
Mouffe, Chantal. For an Antagonistic Public Sphere, in: Democracy Unrealized, Documenta 11, Ostfildern-Ruit: Hatje Cantz, 2002.
Nancy, Jean-Luc. The Inoperative Community. University of Minnesota Press, 1991.
* Raunig, Gerald. Art and Revolution. Transversal Activism in the Long Twentieth Century. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2007
* Thompson, Nato. Living as Form: Socially Engaged Art from 1991-2011. The MIT Press, 2012.
* Warner, Michael. Publics and Counterpublics. Cambridge, Mass.: MIT Press, 2002
Young, James E. “The Counter-Monument: Memory against Itself in Germany Today”. Critical Inquiry, Vol. 18, No. 2 (Winter, 1992), σ. 267-296.
Κούρος, Πάνος. Πράξεις Συνεκφώνησης. Αθήνα: Futura, 2008.
Κούρος, Πάνος & Ελπίδα Καραμπά, ΑrchivePublic: Επιτελέσεις αρχείων στη δημόσια τέχνη. Τοπικές παρεμβάσεις, Πάτρα: Τμήμα Αρχιτεκτόνων και Εκδόσεις Κύβος, 2012.
Κούρος, Πάνος. “Μνημονικές διαδράσεις ως πρακτικές σύγχρονης τέχνης στην πόλη”. Αρχιτέκτονες, τ. 45, Μάιος-Ιουν. 2004.
Κούρος, Πάνος. «Ανάμεσα στην performance και το αρχείο: Ανταγωνισμοί επιθυμίας και μνήμης στη δημόσια σφαίρα», στο: Α. Αυγητίδου (επιμ.), Δημόσια Τέχνη, Δημόσια Σφαίρα, Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 2021.
Kούρος, Πάνος. «Άστατες οικειότητες σε αργά εδάφη», στο: Θ. Ζαφειρόπουλος (επιμ.), Εδώ! Τόπος – Τοπίο – Χώρος – Χρόνος, Αθήνα: Τζιόλα, 2024.
Σταυρακάκης Γ., Κ. Σταφυλάκης (επ.). Το πολιτικό στη σύγχρονη τέχνη. Εκκρεμές: Αθήνα, 2008.
Αξιολόγηση
– Η παρουσία στο εργαστήριο είναι υποχρεωτική σε κάθε μάθημα.
– Καθυστέρηση στην προσέλευση μετά το ακαδημαϊκό τέταρτο σημαίνει
απουσία στο εργαστήριο.
Η αξιολόγηση βασίζεται στα εξής:
- Ενεργή συμμετοχή στη συζήτηση σε κάθε μάθημα
- Πρόοδος κατά τη διάρκεια του εξαμήνου
- Παρουσίαση, θέμα και Βιβλίο Εργασιών
Κριτήρια αξιολόγησης θεμάτων:
α. Έρευνα και ανάπτυξη ιδέας (concept)
β. Οπτική έκφραση