Laboratory for Research in Art and the Public Sphere
department of architecture | university of patras
Διάλεξη και συζήτηση στο πλαίσιο του μαθήματος «Εικαστικές / Αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στην Πόλη 2: Τι είναι Δημόσια Τέχνη;».
Καθηγητής Πάνος Κούρος.
Τρίτη 21 Μαίου 2024, 11:00
H Μαρίτα Τάταρη, Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, θα μιλήσει στο μάθημα για το έργο του J. L. Nancy γύρω από την κοινότητα και την επίδρασή του στη διαλογική αισθητική και στις κοινωνικές πρακτικές της δημόσιας τέχνης.
Ο Ζαν-Λυκ Νανσύ στην Επίδαυρο. Φωτ.: Μ. Τάταρη, 2015.
Στα νέα φύλλα 6,7,8 της έκδοσης απορρώξ παρουσιάζονται εργασίες που σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο ενός πειραματικού τρόπου διεξαγωγής του μαθήματος Εικαστικές Τέχνες στη δεύτερη καραντίνα, το φθινόπωρο του 2020. Οι εργασίες εστίασαν στην κατασκευή ζωντανών χώρων επικοινωνίας που αντιστάθμισαν την απομόνωση της εικονικής εκπαίδευσης. H χρήση του zoom ως εικαστικού μέσου διευρυμένης περφόρμανς που συνδέει δρώντα πρόσωπα και χώρους πίσω από την οθόνη των τηλε-συναντήσεων, η ανάδειξη χώρων συσχέτισης με τον/την άλλο/-η στην έρημη πόλη, διαμέσου της αναμονής, η ενεργοποίηση ηχητικών μέσων για την αντίληψη και επανοικειοποίηση του χώρου, ήταν κάποιες από τις καινοτόμες ιδέες που αναπτύχθηκαν, συμβάλλοντας με νέους τρόπους και μεθοδολογίες στην εικαστική εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων στην μετά την καραντίνα εποχή. /βλ. aporrox.upatras.gr
Εσθήρ Λέμη
Συνθέτις, Εικαστικός
Αναζητώντας τον ήχο στη μνήμη / πρακτικές μουσικής σύνθεσης
Τρίτη 2 Μαίου 2023, 19:00
Σχεδιαστήριο 5
Through the Looking Sound (2019) Γραφική παρτιτούρα για πιάνο με ειδικό περιστρεφόμενο κάτοπτρο (καλειδοσκόπιο)
Ο ήχος που καλείται να επενδύσει μια εικόνα είναι μια σύνθετη διαδικασία. Μια εικόνα αρχείου και το κείμενο που την περιγράφει μπορούν να δώσουν αρκετές πληροφορίες για ένα θέμα. Η ηχητική επένδυση μιας τέτοιας κατασκευής μπορεί να αποπροσανατολίσει από την αρχική στόχευση ή να εμβαθύνει στη θεματική της. Το ίδιο συμβαίνει και με τον ηχητικό σχεδιασμό στις (εικαστικές ή πολυμεσικές) εγκαταστάσεις. Η συνύπαρξη του ήχου σε μια τέτοια κατασκευή δίπλα σε άλλες μορφές τέχνης θέτει πάντα τα ίδια προβλήματα αντίστιξης μεταξύ των τεχνών και των τεχνοτροπιών, θέματα μικροδομής και μακροδομής και, εντέλει, θέματα σύνθεσης.
Η συζήτηση για τον ήχο ξεκινάει με μια σειρά πρωταρχικών ορισμών και παραδοχών, όπως τη διαφορά μεταξύ θορύβου και ήχου υποβάθρου, τους ορισμούς που είναι κοινοί σε όλα τα πεδία των τεχνών εφορμώντας από τη μορφολογία της μουσικής σύνθεσης και σίγουρα προϋποθέτει την αντίληψη της χρονικότητάς και της χωρικότητάς του.
– – –
Η Δρ. Εσθήρ Λέμη ( PhD Φιλοσοφική Αθηνών, Τμήμα Μουσικών Σπουδών 2011, ZHDK Master of Electroacoustic Music 2009 Ζυρίχη, UDK Master of Arts 2003 Βερολίνο, ΑΣΚΤ Τμήμα Ζωγραφικής 1999) διδάσκει ηλεκτρονική μουσική στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Ήχου και Εικόνας και SFX για Κινούμενο Σχέδιο στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Είναι υπότροφος ΙΚΥ (ΑΣΚΤ / εργαστήριο Ν. Κεσσανλή 1998), του Ιδρύματος Ωνάση (ΜΑ στη Γερμανία), της Ελβετικής Κυβέρνησης (ΜΑ στην Ελβετία) και του Ιδρύματος Προποντίς (PhD στην Ελλάδα). Για το ερευνητικό της έργο έχει χρηματοδοτηθεί από το SNF- Swiss National Science Foundation για την συμμετοχή της στην ερευνητική ομάδα Immersive Swarm Spaces του μεταπτυχιακού τμήματος Μουσικής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης (2009-2011) και ήταν η πρώτη ευρωπαία καλλιτέχνις στην οποία απονεμήθηκε η υποτροφία Fulbright-Schuman (2014) για την μεταδιδακτορική της έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (Η.Π.Α.) στο τμήμα Performing Arts Technology. Ως εικαστικός έχει συμμετάσχει σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις και εγκαταστάσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ως συνθέτης δημιουργεί κυρίως γραφικές παρτιτούρες που συνδυάζουν εικόνα-ήχο-κίνηση και φωτισμούς και το ερευνητικό της έργο εστιάζει στην θεωρητική ανάπτυξη νέων μοντέλων επιτέλεσης και νέων χειρονομιών στη χρήση των ηχητικών της πηγών.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Γεωργία Σαγρή
Καλλιτέχνιδα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
ΔΙΑΛΕΞΗ
Οι Παθολογίες της Απόδοσης (Περφορμανς) – Ιαματικές Ρυθμολογίες
Στο πλαίσιο των μαθημάτων Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων
Τρίτη 14 Μαρτίου 2023, 19:00
Σχεδιαστήριο 5
Semiotics of the Household. 2018, Performance, Hester Street, New York, © Geogria Sagri
Οι Παθολογίες της Απόδοσης (Περφορμανς) – Ιαματικές Ρυθμολογίες
Πού ενεργοποιείται το σώμα σήμερα; Στα Airbnb; Στις αίθουσες αναμονής; στο σπίτι -αν έχουμε ένα μέρος που να λέμε σπίτι-; στους προσφυγικούς καταυλισμούς; Στο χρώμα των μασκών μας; Στο δρόμο; Στην ψευδαίσθηση; Ενώ κάνουμε κλάμπινγκ; Εντός των εκθεσιακών χώρων; Στο άυλο σύμπαν των δικτύων; Μέσω των ΜΜΕ; Στα όρια της επιθυμίας; Σε διαφημιστικές καμπάνιες; Μέσα σε μυστικά περάσματα; Στο γυμναστήριο; Στα φάρμακα που παίρνουμε; Στα ίχνη του διλήμματος; Στα εκτεταμένα πεδία των συγκρούσεων; Όποια και αν είναι η περίπτωση, αυτό που τελικά αντιλαμβανόμαστε, είναι οι σύγχρονες μεταβάσεις του σώματος που αντικατοπτρίζουν την ίδια την απόδοση -περφορμανς- του σώματος στη σύγχρονη κοινωνία. Ένα σώμα που βρίσκεται πάντα υπό πίεση να εκθέσει τους ίδιους τους ρόλους, τα σενάρια, τις χορογραφίες της υποκειμενικότητας του ώστε να μπορεί να συμπεριληφθεί, να αξίζει ως σώμα που έχει σημασία να υπάρχει, ώστε να ζει και να είναι.
– – –
Η Γεωργία Σαγρή είναι καλλιτέχνης. Ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας (Ελλάδα) και Νέας Υόρκης (Αμερική). Διετέλεσε Λέκτορας στο Τμήμα Τέχνης και Νέων Μέσων της Πολυτεχνικής Σχολής της Ζυρίχης (ZHdk) το διάστημα 2016-2019. Το 2019 ανακηρύχθηκε Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας στην τέχνη της περφόρμανς. Κεντρικό στοιχείο της πρακτικής της είναι η συστηματική διερεύνηση της περφόρμανς ως ένα συνεχώς εξελισσόμενο πεδίο της κοινωνικής και της οπτικής ζωής, συνδεδεμένο αν και διακριτό από τη διαλεκτική της αναπαράστασης που συναντάται στις παραστατικές τέχνες. Εκτός από το μέσο της περφόρμανς, το έργο της εμπεριέχει την συγγραφή, την γλυπτική, το βίντεο, την εγκατάσταση και το σχέδιο. Συχνά η δουλειά της χαρακτηρίζεται από τη διαρκή της εμπλοκή σε πολιτικά κινήματα, την πάλη και την επαναξιολόγηση των εννοιών της αυτονομίας, της ενδυνάμωσης και της αυτο-οργάνωσης.
Το 2014 δημιούργησε τον ημι-δημόσιο/ημι-ιδιωτικό χώρο Ύλη[matter]HYLE, (hyle.gr), στο κέντρο της Αθήνας. Αυτή την περίοδο, συνεχίζει την ερευνητική της πρακτική αυτο-θεραπείας και ανάρρωσης “ΙΑΣΗ”, με την υποστήριξη τριών ιδρυμάτων τέχνης: Mimosa House (Λονδίνο), ΤΑΥΡΟΣ (Αθήνα) και το De Appel (Άμστερνταμ). Η μονογραφία της δημοσιεύθηκε από το Sternberg Press σε ακολουθία με τις αναδρομικές εκθέσεις “Georgia Sagri Georgia Sagri” στο Kunstverein Braunschweig και “Georgia Sagri and I” στο Portikus, Φρανκφούρτη.
Το έργο της έχει παρουσιαστεί διεθνώς σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, μεταξύ άλλων: DESTE Prize: An Anniversary Exhibition, 1999-2015, Cycladic Museum, Athens, Greece (2017); Bread and Roses, Museum of Modern Art, Warsaw, Poland (2016); The Eccentrics, SculptureCenter, New York, USA (2016); Secret Surfaces, KW Institute for Contemporary Art, Berlin, Germany (2016); exhibita.ch/EAT THE TOOL, Forde, Geneva, Switzerland (2015); my first science fiction book, Religion, KW Institute for Contemporary Art, Berlin, Germany (2015); Mona Lisa Effect, Kunsthalle Basel, Basel, Switzerland (2014); Williamsburg 2013 at ProBio, Expo 1: New York, MoMA PS1, New York, USA (2013); SALOON: There is no country in our hearts, Museum Of Modern Art, Warsaw, Poland (2013); Luminous Interval: The D. Daskalopoulos Collection, Guggenheim Bilbao, Spain (2011); Live Portfolio at the Grand Openings: Return of the Blogs, MoMa, New York, USA (2011); OWEN, Macedonian Museum, Thessaloniki, Greece (2011); This is a party at Panic Room, The Dakis Joannou Collection, DESTE Foundation, Athens, Greece (2006).
Έχει συμμετάσχει στις διεθνείς εκθέσεις documenta 14 (2017), Manifesta 11 (2016), Istanbul Biennial (2015), Lyon Biennial (2013) and Whitney Biennial (2012), Biennial 3: Thessaloniki Biennial (2011), Athens Biennial (2007).
– – –
Exposed to the Unknown: Paul B. Preciado and Georgia Sagri in conversation
MOUSSE 58
https://georgiasagri.com/wp/wp-content/uploads/2020/10/PRECIADO-SAGRI-DOUBLE.pdf
Πρόσκληση ενδιαφέροντος για τη συμμετοχή ενός/μίας φοιτητή/-τριας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων στο αμοιβόμενο Πρόγραμμα ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ της Βουλής των Ελλήνων
Το πρόγραμμα ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ του Τμήματος Επιμόρφωσης της Βουλής των Ελλήνων έχει αντικείμενο την παραγωγή ντοκυμαντέρ, τα οποία προβάλλονται από το Κανάλι της Βουλής στη ζώνη «ΦοιτηΤΙΒΙσματα». Πρόκειται για ένα εξαμηνιαίο διαπανεπιστημιακό πρόγραμμα, αμοιβόμενο απευθείας από την Βουλή των Ελλήνων, μέσω πρακτικής άσκησης. Στο φετινό πρόγραμμα συμμετέχουν 37 Πανεπιστημιακά Τμήματα από 18 Πανεπιστήμια. Η έναρξη του προγράμματος θα γίνει με τηλε-συνάντηση το Σάββατο 4 Μαρτίου. Η διάρκεια της επιδοτούμενης πρακτικής άσκησης είναι εξάμηνη (1/3-31/8). Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να ασχοληθούν με τις ταινίες τους έως τον προσεχή Οκτώβριο που πρέπει να τις παραδώσουν. Οι συναντήσεις είναι 5 έως 6 και συνήθως διαρκούν 2-3 ώρες.
Η πρόσκληση απευθύνεται σε φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματός μας από το 3ο έτος και μετά, με ενδιαφέρον στην οπτικο-ακουστική δημιουργία. Θα επιλεχθεί ένας/μία φοιτητής/-τρια από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων. Κριτήρια επιλογής είναι η αριστεία, ο χαρακτήρας (συνεργατικότητα σε πλαίσιο ομάδας), οι καλλιτεχνικές δεξιότητες και το γνήσιο ενδιαφέρον για την οπτικο-ακουστική δημιουργία.
Οι ενδιαφερόμενοι/-ες καλούνται να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής, στέλνοντας mail στον Συντονιστή του Προγράμματος έως την Κυριακή 27/2 επισυνάπτοντας ένα pdf θεμάτων που έχουν εκπονήσει στα μαθήματα Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος.
Συντονιστής του Προγράμματος για το Τμήμα Αρχιτεκτόνων: Καθηγητής Πάνος Κούρος
Με αφορμή τις θεματικές των μαθημάτων Εικαστικές Τέχνες 1 και 3 που αφορούν το σχέδιο ως ίχνος, το σχέδιο και τη γραφή στη σχέση τους με τον καθημερινό χώρο και το χώρο της λογοτεχνίας, θα δούμε τις δύο εκθέσεις έργων της Ρένας Παπασπύρου και της Νίνας Παπακωσταντίνου στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων.
Θα έχουμε τη χαρά οι δύο καλλιτέχνιδες να μας ξεναγήσουν στο έργο τους και να μας μιλήσουν για αυτό.
Η συνάντησή μας είναι το Σάββατο 5/11 στη διασταύρωση των οδών Μυλλέρου και Γερμανικού στην Πλατεία Αυδή στην Αθήνα στη 1:45.
Δευτέρα 21 Μαΐου 2018, 19:00. Σχεδιαστήριο 5. Τμήμα Αρχιτεκτόνων. Εργαστήριο Τέχνης / Αρχιτεκτονικής στη Δημόσια Σφαίρα
Η Εύα Γιαννακοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στην Ιθάκη. Έχει ζήσει στο Βερολίνο, τη Νάπολη, την Βαρκελώνη και την Κων/λη ενώ αυτή την περίοδο διαμένει στην Αθήνα όπου εργάζεται. Έργα της έχουν παρουσιαστεί σε μουσεία, ιδρύματα, γκαλερί, φεστιβάλ, αυτοσχέδιες δομές και δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, Material Art Fair (Πόλη του Μεξικού, 2017), Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα, (Equilibrists show, 2016), Athens Biennale 2015-2017 OMONOIA (2016), Ίδρυμα Rosa Luxemburg, Bερολίνο (ατομική έκθεση, 2015), MPA-B, Berlin (2015 και 2014), Excentricités 3 και 6 Performance Festival, Besançon (2015 και 2012), Action Field KODRA, Θεσσαλονίκη, (2012), και 3rd Art Biennale MIET, Θεσσαλονίκη (2011). Έχει συνεπιμεληθεί εικαστικά projects, ενώ το 2013-2014, ήταν διοργανωτικό μέλος της Βερολινέζικης πλατφόρμας MPA-B (Month of Performance Art, Berlin). Είναι μέλος του ΤWIXTlab, ενός χώρου που τοποθετείται μεταξύ τέχνης, ανθρωπολογίας και καθημερινής ζωής.
Δευτέρα 14 Μαΐου 2018, 19:00. Σχεδιαστήριο 5. Τμήμα Αρχιτεκτόνων. Εργαστήριο Τέχνης / Αρχιτεκτονικής στη Δημόσια Σφαίρα
Ο Νίκος Αρβανίτης, γεννήθηκε το 1979 στην Αθήνα, όπου ζεί και εργάζεται. Σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης και στο μεταπτυχιακό τμήμα MFA “Τέχνη στο Δημόσιο Χώρο και Νέες Εικαστικές Στρατηγηκές” του Πανεπιστημίου Bauhaus της Βαϊμάρης με υποτροφίες της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών DAAD και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Α. Ωνάση. Κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Διαγωνισμό ZeitGenosse Schiller για τέχνη στο δημόσιο χώρο, Βαϊμάρη, 2005, ήταν υποψήφιος για το 5ο Βραβείο ΔΕΣΤΕ του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, Αθήνα, 2007 και κέρδισε το Δεύτερο Βραβείο Γ. Σπυρόπουλου, Αθήνα, 2009. Το 2014 ήταν Artist in Residence στο Ατelierhaus Salzamt, Λίντς, Αυστρία.
Ο Νίκος Αρβανίτης, τον Οκτώβριο του 2017, εκλέχθηκε Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας.Το καλλιτεχνικό και ερευνητικό του έργο εστιάζει σε θεματικές που αφορούν τις δομές και τις δυνατότητες εγκατοίκησης του δημόσιου χώρου, την αισθητική αντίληψη στη σύγχρονη κοινωνία, την κατασκευή συλλογικών ταυτοτήτων και την έννοια της παγκοσμιοποιημένης, θεαματικής, αλλά και θεσμικής μαζικής κουλτούρας. Το φάσμα των μέσων που καλύπτουν τα έργα του είναι: ζωγραφική, σχέδιο, φωτογραφία, βίντεο αρτ, ηχητικές εγκαταστάσεις και επιτελέσεις (performances), δράσεις και παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο, διαδραστικά και συμμετοχικά έργα, μουσικές και ραδιοφωνικές παραγωγές. Είναι συνιδρυτής του καλλιτεχνικού διδύμου Barking Dogs United, ενώ διατηρεί πολυετή συνεργασία με τον Hans Joachim Roedelius (Cluster/ Kluster, Harmonia). Μεταξύ άλλων, έργα του έχουν παρουσιαστεί στην 2η Les Ateliers de Rennes – Biennale d’Art Contemporain, Ρέν (FR), 2η Μπιενάλε της Αθήνας (GR), Halle 14, Λειψία (DE), Locust Projects, Μαϊάμι (USA), Townhouse Gallery of Contemporary Art, Κάιρο (EG), Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, Αθήνα (GR), BWA Wroclaw Galeria Awangarda, Βρότσλαφ (PL), Bâtiment d’Art Contemporain, «Le Commun», Γενεύη (CH) και το Salon of the Museum of Contemporary Art, Βελιγράδι (RS). Ατομικές εκθέσεις στην γκαλερί a.antonopoulou.art, Αθήνα (GR), artcore, Μπάρι (IT), ACC Galerie, Βαϊμάρη (DE).
www.nikosarvanitis.info
Η εκπαίδευση της τέχνης στο διευρυμένο πεδίο δυνατότητας δράσης της αρχιτεκτονικής
Πάνος Κούρος
Παρουσιάζονται το πρόγραμμα και οι αρχές διδασκαλίας και έρευνας της τέχνης στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών. Από το 2000 έως σήμερα το Τμήμα συγκρότησε ένα συστηματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και έρευνας στην τέχνη με στόχο να εισάγει σταδιακά τους φοιτητές στις πρακτικές και τους λόγους που συνδέονται με την “αρχιτεκτονική” στροφή της σύγχρονης τέχνης. Οι τάσεις της μετα-εννοιολογικής τέχνης που δρουν με μια πολλαπλότητα μεθόδων και διαδικασιών στο κοινωνικό πεδίο και στο πεδίο των διανθρώπινων σχέσεων διαμόρφωσαν μια νέα χωρική οντολογία της τέχνης που συναντά σήμερα εκείνες τις τάσεις της αρχιτεκτονικής που παρέχουν “δυνατότητα δράσης” (agency) ή ενδυνάμωσης, παρεμβαίνοντας σε προβληματικές αστικές συνθήκες.
Τα μαθήματα τέχνης συσχετίζουν την σπουδή/κατάρτιση στα εικαστικά μέσα με project based διερευνήσεις στον αστικό δημόσιο χώρο. Η έμφαση δεν είναι στην τεχνική εκμάθηση των αναπαραστατικών μέσων σε ένα α-ιστορικό πλαίσιο, αλλά στη σπουδή των μέσων σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους και με το context, σε ένα σχέδιο καλλιτεχνικής έρευνας που ταυτόχρονα κατανοεί κριτικά το χώρο, νοηματοδοτεί εκ νέου τις κατασκευές του ή παρεμβαίνει σε αυτές. Στα μαθήματα επιλογής διερευνώνται in-situ στρατηγικές, μέθοδοι, πρακτικές εμπλοκής στη δημόσια επικράτεια με διακαλλιτεχνικά μέσα, αναπτύσσοντας προβληματικές που σχετίζονται με τη μνήμη, τις έμφυλες ταυτότητες, την κοινωνική διαστρωμάτωση, κ.α. Σε ερευνητικές και διπλωματικές εργασίες οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν προτάσεις ή πρότζεκτ αστικών παρεμβάσεων με έννοιες, εργαλεία και διαδικασίες δημόσιας τέχνης, δοκιμάζοντας νέα υβριδικά πεδία άσκησης της αρχιτεκτονικής. Παράλληλα, πολεοδομικά πρότζεκτ και συλλογικές δράσεις του Εργαστηρίου τέχνης/αρχιτεκτονικής στη δημόσια σφαίρα, επιμελητικά έργα στο πλαίσιο προγραμμάτων βασικής έρευνας, δοκιμάζουν, εκτός προγράμματος σπουδών, πειραματικές εργασίες σε αστικές περιοχές που βιώνουν ριζικές αλλαγές εξαιτίας της μετανάστευσης, του εξευγενισμού, κοινωνικών αποκλεισμών.
H εκπαίδευση με τα εργαλεία και τις προβληματικές των σύγχρονων κριτικών πρακτικών τέχνης συμβάλλουν στην ανανέωση των λόγων που καθορίζουν τα όρια ευθύνης και τους ρόλους του αρχιτέκτονα, καθώς και στη διεύρυνση της αρχιτεκτονικής πρακτικής πέρα από το σχεδιασμό κτιριακών αντικειμένων, προς νέες διαδικασίες πολιτικής εμπλοκής που περιλαμβάνουν θεσμούς, κοινότητες, θεωρίες και δράσεις.
http://avgi-anagnoseis.blogspot.gr/2017/04/blog-post_15.html
Πολύ ενδιαφέρουσα ερευνητική απόπειρα να επισημανθούν ελάχιστα διερευνημένες ή και να φωτιστούν διαφορετικά γνωστές πτυχές που αφορούν τη δυναμική εμπλεκομένων θεσμών, ή αντιθεσμικών/ υπερθεσμικών πρωτοβουλιών από τη δεκαετία του 90, και την εμβέλειά τους για τη διαμόρφωση του σημερινού πεδίου. Στη δεύτερη αυτή συνέχεια του κειμένου της Π.Α.Τ., όπου επιχειρείται μια καταγραφή τάσεων στο τέλος της δεκαετίας του ’90 που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τους όρους για μια σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή, δημιουργείται η εντύπωση ότι αναπτύχθηκαν σχεδόν αποκλειστικά εντός της ΑΣΚΤ (διαμέσου του Εργαστηρίου της Παπασπύρου και στη συνέχεια του Ζ. Ξαγοράρη), πρωτοβουλίες που συνέβαλαν στη στροφή του ενδιαφέροντος προς τα Νέα Μέσα και στη συνέχεια προς διατομεακούς και ερευνητικούς προσανατολισμούς. Χωρίς να αμφιβάλω για τη συμβολή αυτών και άλλων διδασκόντων, κατά τη γνώμη μου, η αποκλειστική εστίαση στο ρόλο της ΑΣΚΤ στην ανάλυση αυτή, δεν ανταποκρίνεται σε μια πιο περιεκτική, σε σχέση με τις προθέσεις του τίτλου, έρευνα και σε άλλους θεσμούς, πρωτοβουλίες που έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση δυνατοτήτων παραγωγής τέχνης με όρους έρευνας, εκπαιδευτικής στροφής, σχεσιακότητας, έμφυλων ταυτοτήτων, αρχείου, κ.λπ.
Παραλείπονται π.χ. σημαντικές πρωτοβουλίες που την ίδια εποχή ανέπτυξαν στην Ελλάδα ένα διεθνή διάλογο για τα Νέα Μέσα, όχι ως αυτόνομο εκφραστικό μέσο που θα διεύρυνε τα ήδη υπάρχοντα (όπως π.χ. ιεραρχούνται έως σήμερα στην ΑΣΚΤ), αλλά ως συνθήκη μετα-μέσου, άμεσα συσχετισμένη με τη ριζοσπαστική πολιτική (tactical media), την κριτική των θεσμών, τη διατομεακότητα, τη συμμετοχή, κ.λπ. Οι πρωτοβουλίες αυτές για τα Νέα Μέσα στα τέλη του ’90 αναπτύχθηκαν, πιο θεσμικά τουλάχιστον, από το Κέντρο για την Τέχνη και τις Νέες Τεχνολογίες και περιλάμβαναν μια σειρά διεθνών συναντήσεων Media@Terra στην Αθήνα (1999 και 2000) (στη διαμόρφωση των οποίων είχα οργανωτικό ρόλο, μαζί με τον Δήμο Δημητρίου και την Τζένη Μαρκέτου), στις οποίες είχαν συζητηθεί εκτενώς διαφορετικές τάσεις, από τις πιο αισθητικά αυτόνομες έως εκείνες που συνέδεαν τα νέα μέσα με τη θεσμική κριτική, τα δικαιώματα, τον ακτιβισμό, τις δια-τοπικότητες, κ.α. Σε αυτές συμμετείχαν σημαντικοί καλλιτέχνες και θεωρητικοί (π.χ. M. Griznic, Α. Melitopoulos, T.Makela, A. Broeckmann, D. de Kerkchove, P. Weibel, R. Ascott, S. Zelienski, κ.α.). Παρ’ όλο που οι συναντήσεις αυτές είχαν συμβολική υποστήριξη από την ΑΣΚΤ, δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις στην ΑΣΚΤ, αλλά ούτε στον κυρίαρχο κριτικό/ θεωρητικό λόγο στην Ελλάδα, για να αποκτήσει εμφανή δυναμική στη συνέχεια η επιχειρούμενη σύνδεση των Νέων Μέσων με τις κριτικές πρακτικές τέχνης και την κριτική των τρόπων καλλιτεχνικής παραγωγής. (Η “συνέχεια” θα ήταν είτε η “τεχνικού τύπου” εγκατάσταση του εργαστηρίου Νέων Μέσων στην ΑΣΚΤ, όπως ακριβώς παλαιότερα εκείνου της φωτογραφίας, είτε το εκθεσιακό mainstream εικονογραφικών εκδοχών διαδικτυακής τέχνης).
Η δεύτερη επισήμανσή μου σε σχέση με την μονομερή αφετηριακή σύνδεση της ανάδυσης νεότερων δια-καλλιτεχνικών πρακτικών με την ΑΣΚΤ, αφορά την παράλειψη της δραστηριότητας σε μια διατομεακή λογική για την παραγωγή ερευνητικών και πειραματικών έργων με νεότερες πρακτικές αρχείου, πολεοδομικών πρόζκετ, κ.λπ. η οποία υπήρξε συστηματικότερη, με μεγαλύτερο ίσως εύρος και δυναμική, στις νεοϊδρυθείσες σχολές Αρχιτεκτονικής της Πάτρας, αλλά και της Θεσσαλίας. Τόσο με την Μ. Παπαδημητρίου και διδάσκοντες σε ένα διευρυμένο πεδίο αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όσο και ενταγμένη στο πρόγραμμα σπουδών, και σε ένα εύρος πειραματικών πρότζεκτ και ερευνητικών δράσεων στο “Εργαστήριο τέχνης/αρχιτεκτονικής στη δημόσια σφαίρα” στο Πανεπιστήμιο Πατρών (με διεθνείς συνεργασίες και συλλογικά έργα τέχνης-εκπαίδευσης, την ερευνητική δραστηριότητα ανεξάρτητων επιμελητών όπως η Ε. Καραμπά ή τη συμμετοχή αργότερα νέων διδασκόντων όπως ο Β. Βλάχος και ο Κ. Σταφυλάκης.) Παρά τα έργα που παρήχθησαν (αλλά και τη δραστηριότητα πολλών αποφοίτων των δύο αρχιτεκτονικών σχολών στο πεδίο της σύγχρονης τέχνης, (βλ. π.χ. και την πιο πρόσφατη της Α. Διακρούση που εκπροσωπεί την Ελλάδα στην 18η Biennale των Νέων Δημιουργών Ευρώπης και Μεσογείου), οι επίμονες αυτές απόπειρες να μετατοπιστούν οι λόγοι και οι πρακτικές στην Ελλάδα (προερχόμενες από ένα πεδίο που τώρα συζητείται η επίδρασή του στην κριτική αποδόμηση της λογικής του “μέσου” και στην κοινωνική στροφή της σύγχρονης τέχνης) παρέμειναν εκτός έρευνας, αναπαράγοντας έτσι και σήμερα τους ίδιους διαχωρισμούς και εμπλοκές στους τρόπους εργασίας και στην πλαισίωση της τέχνης.
Πάνος Κούρος 18.4.2017