Laboratory for Research in Art and the Public Sphere
department of architecture | university of patras
Διάλεξη και συζήτηση στο πλαίσιο του μαθήματος «Εικαστικές / Αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις στην Πόλη 2: Τι είναι Δημόσια Τέχνη;».
Καθηγητής Πάνος Κούρος.
Τρίτη 21 Μαίου 2024, 11:00
H Μαρίτα Τάταρη, Αν. Καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, θα μιλήσει στο μάθημα για το έργο του J. L. Nancy γύρω από την κοινότητα και την επίδρασή του στη διαλογική αισθητική και στις κοινωνικές πρακτικές της δημόσιας τέχνης.
Ο Ζαν-Λυκ Νανσύ στην Επίδαυρο. Φωτ.: Μ. Τάταρη, 2015.
Aντι-μνημεία στα ερείπια αυτοσχέδιων καταυλισμών «ζούγκλας»
Πάνος Κούρος, Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών
με τους/τις φοιτητές/-τριες αρχιτεκτονικής : Κωνσταντίνα Βαρτζιώτη, Ιωάννα Παπαϊωάννου, Δημήτρη Πασχάλη, Ειρήνη Τζεδάκη
H εισήγηση θα παρουσιάσει μια αρχειακή μεθοδολογία για το σχεδιασμό αντι-μνημείων, εστιάζοντας σε ανοιχτά και επιτελεστικά μοντέλα μνημόνευσης που, εκτός άλλων, ενσωματώνουν διαδικασίες της αρχαιολογίας για να εμπλέξουν ενεργά τους πολίτες στις εργασίες της μνήμης, ανεγείροντας ανταγωνιστικές δημόσιες σφαίρες. Η μεθοδολογία αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των ερευνητικών δράσεων και μαθημάτων του Εργαστηρίου Έρευνας Τέχνης στη Δημόσια Σφαίρα του Πανεπιστημίου Πατρών. Η έρευνα εστίασε στον αυτοσχέδιο καταυλισμό προσφύγων στις εκβολές του ποταμού Μείλιχου στην Πάτρα που ισοπεδώθηκε από τις αρχές το καλοκαίρι του 2009. Με την κατεδάφιση των κατοικιών και την ολοσχερή καταστροφή του οικισμού, έχει αφανιστεί κάθε υλικό ίχνος και έχει διαγραφεί η μνήμη του από την ιστορία της πόλης. Οι εργασίες εστίασαν στην ανεύρεση και επιτελεστική αρχειοθέτηση των οπτικο-ακουστικών αφηγήσεων που δημιούργησαν και δημοσίευσαν στο διαδίκτυο οι ίδιοι οι κάτοικοι του καταυλισμού, καθώς και στους τρόπους επανεισαγωγής τους στη δημόσια σφαίρα και στο δημόσιο χώρο ως μέρος των σεναρίων των αντι-μνημείων. Ο σχεδιασμός των αντι-μνημείων διατηρεί την πρόθεση συμβολικής ενσωμάτωσης της απώλειας και της εξαφάνισης σε ένα διευρυμένο πεδίο μνημόνευσης, που περιλαμβάνει το περιβαλλοντικό και οικονομικό οικοσύστημα: τον υπολειμματικό αστικό χώρο εγκατάστασης του καταυλισμού, καθώς και την κυριολεκτική ζούγκλα που διαδέχθηκε τον καταυλισμό-ζούγκλα, όπως ονομάζουν οι αρχές τις μορφές αυτές οργάνωσης της κοινωνικής ζωής στην Πάτρα, στο Calais και αλλού.
Eπιστημονική συνάντηση Αρχαιολογικοί Διάλογοι 2023, στη Σύρο, 27-29 Μαίου
Συντονιστής: Πάνος Κούρος, Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών
H συνεδρία θα συζητήσει μεθόδους και πρακτικές της σύγχρονης τέχνης που εκκινούν από τις έννοιες της αντι-μνήμης και του αντι-μνημείου, για να φέρουν στο παρόν χαμένες και αποσιωπημένες ιστορίες της σύγχρονης μετανάστευσης, εμπλέκοντας ενεργά τους πολίτες στην εργασία της μνήμης. Πώς μπορούμε να εργαστούμε για τη σημείωση της μνήμης των εμπειριών ζωής στους κατεστραμμένους προσφυγικούς καταυλισμούς ή στις απομονωμένες ζώνες τράνζιτ; Πώς ερχόμαστε σε επαφή με τραυματικές πτυχές της πρόσφατης ιστορίας της πόλης και δημιουργούμε ένα πεδίο ενεργής μνήμης που αντιτίθεται στις κυρίαρχες αφηγήσεις και προκαλεί το κοινό να πάρει θέση για αυτό που συνέβη, για τις ανθρώπινες απώλειες, τις μη αναγνωρισμένες παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων; Πώς ενεργοποιούμε την κοινωνική μνήμη όταν δεν έχει απομείνει κανένα υλικό ίχνος; Πώς διαχειριζόμαστε τα ψηφιακά ευρήματα; Πώς μπορούμε, χρησιμοποιώντας μεθόδους της αρχαιολογίας, να παρέμβουμε στις κατασκευές της μνήμης, δημιουργώντας διαλογικές δημόσιες σφαίρες και δυνατότητες πολιτικού ανταγωνισμού και δράσης;
Τα αντι-μνημεία που σχεδιάστηκαν με αφορμή τα μεγάλα τραυματικά γεγονότα του 20ου αιώνα ανέδειξαν αντι-ιεραρχικές, αντι-θεαματικές, επιτελεστικές και εφήμερες πρακτικές σημείωσης της μνήμης, ενσωματώνοντας συμβολικά την απώλεια και την εξαφάνιση. Η σύγχρονη συνθήκη βίαιου εκτοπισμού και μετακίνησης στις πολιτικές και πολιτισμικές αλληλεξαρτήσεις προτρέπει να φανταστούμε τρόπους κατασκευής της μνήμης σε ένα σύνθετο, διευρυμένο πεδίο που περιλαμβάνει ταυτόχρονα τους μετασχηματισμούς και τις επιπτώσεις στο γήινο και οικονομικό οικοσύστημα. Σε αυτό το πεδίο αποκτούν σημασία τόσο η ιστορία ανακυκλήσεων των υλικών και διαδικτυακών ιχνών όσο και τα ασταθή χωρικά τους πλαίσια στις γεωλογικές, οικονομικές και μιντιακές τους διαρθρώσεις και συγκρούσεις.
Πάνος Κούρος, Καθηγητής, Τμήμα Αρχιτεκτόνων, Πανεπιστήμιο Πατρών και Κωνσταντίνα Βαρτζιώτη, Ιωάννα Παπαϊωάννου, Δημήτρης Πασχάλης, Ειρήνη Τζεδάκη, φοιτητ(ρι)ες αρχιτεκτονικής: Aντι-μνημεία στα ερείπια αυτοσχέδιων καταυλισμών «ζούγκλας».
Γιάννης Παπαδόπουλος, Βάλτοι, έλη και τέλματα ως ασταθή μνημεία.
Μαρία Λάλου και Skafte Aymo–Boot, Το Αντιμνημείο, προβολή ταινίας (16’).
Σύμβαση για τα δικαιώματα του/της καλλιτέχνη/-ιδας κατά τη διάθεση του έργου τέχνης
Translated by: Panos Kouros, Paraskevi Kountouri, Erifili Maroniti. Graphic adaptation: Yiannis Papadopoulos. Aporrox 5 (2,2), 25.4.2022, University of Patras, Patras, 2021.
Eλληνική έκδοση (μετάφραση και προσαρμογή στην ελληνική νομολογία) της «Σύμβασης για τα δικαιώματα του/της καλλιτέχνη/-ιδας» που συνέταξε ο Seth Siegelaub σε συνεργασία με τον Robert Projansky το 1971.* Η ελληνική έκδοση εισαγάγει λειτουργικά τη Σύμβαση στο σημερινό, πολύ διαφορετικό, παγκοσμιοποιημένο σύστημα τέχνης. Προσκαλεί την καλλιτέχνιδα να ασκήσει το δικαίωμα στη Σύμβαση και παράλληλα να αναγνωρίσει ότι οι νομικοί όροι διάθεσης και κυκλοφορίας του έργου μπορούν να είναι μέρος της πολιτικής του δυνατότητας. Το δικαίωμα στη σύμβαση είναι ένας από τους τρόπους απόκρισης στις ακραίες ανισότητες της σημερινής οικονομίας της τέχνης (επισφάλεια, απλήρωτη εργασία, υπερσυσσώρευση πλούτου, κ.α.), θέτοντας την εργασία (στις έμφυλες και άλλες διαστάσεις της) στο κέντρο της καλλιτεχνικής παραγωγής, όχι ως θεματική και αναπαράσταση, αλλά ως μέσο παρέμβασης στις πραγματικές συνθήκες του έργου.
‘Εντυπη και ψηφιακή έκδοση. H ψηφιακή έκδοση είναι δαιθέσιμη στο απορρώξ 4, 5, 2022: aporrox.upatras.gr
Γεωργία Σαγρή
Καλλιτέχνιδα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών
ΔΙΑΛΕΞΗ
Οι Παθολογίες της Απόδοσης (Περφορμανς) – Ιαματικές Ρυθμολογίες
Στο πλαίσιο των μαθημάτων Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων
Τρίτη 14 Μαρτίου 2023, 19:00
Σχεδιαστήριο 5
Semiotics of the Household. 2018, Performance, Hester Street, New York, © Geogria Sagri
Οι Παθολογίες της Απόδοσης (Περφορμανς) – Ιαματικές Ρυθμολογίες
Πού ενεργοποιείται το σώμα σήμερα; Στα Airbnb; Στις αίθουσες αναμονής; στο σπίτι -αν έχουμε ένα μέρος που να λέμε σπίτι-; στους προσφυγικούς καταυλισμούς; Στο χρώμα των μασκών μας; Στο δρόμο; Στην ψευδαίσθηση; Ενώ κάνουμε κλάμπινγκ; Εντός των εκθεσιακών χώρων; Στο άυλο σύμπαν των δικτύων; Μέσω των ΜΜΕ; Στα όρια της επιθυμίας; Σε διαφημιστικές καμπάνιες; Μέσα σε μυστικά περάσματα; Στο γυμναστήριο; Στα φάρμακα που παίρνουμε; Στα ίχνη του διλήμματος; Στα εκτεταμένα πεδία των συγκρούσεων; Όποια και αν είναι η περίπτωση, αυτό που τελικά αντιλαμβανόμαστε, είναι οι σύγχρονες μεταβάσεις του σώματος που αντικατοπτρίζουν την ίδια την απόδοση -περφορμανς- του σώματος στη σύγχρονη κοινωνία. Ένα σώμα που βρίσκεται πάντα υπό πίεση να εκθέσει τους ίδιους τους ρόλους, τα σενάρια, τις χορογραφίες της υποκειμενικότητας του ώστε να μπορεί να συμπεριληφθεί, να αξίζει ως σώμα που έχει σημασία να υπάρχει, ώστε να ζει και να είναι.
– – –
Η Γεωργία Σαγρή είναι καλλιτέχνης. Ζει και εργάζεται μεταξύ Αθήνας (Ελλάδα) και Νέας Υόρκης (Αμερική). Διετέλεσε Λέκτορας στο Τμήμα Τέχνης και Νέων Μέσων της Πολυτεχνικής Σχολής της Ζυρίχης (ZHdk) το διάστημα 2016-2019. Το 2019 ανακηρύχθηκε Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας στην τέχνη της περφόρμανς. Κεντρικό στοιχείο της πρακτικής της είναι η συστηματική διερεύνηση της περφόρμανς ως ένα συνεχώς εξελισσόμενο πεδίο της κοινωνικής και της οπτικής ζωής, συνδεδεμένο αν και διακριτό από τη διαλεκτική της αναπαράστασης που συναντάται στις παραστατικές τέχνες. Εκτός από το μέσο της περφόρμανς, το έργο της εμπεριέχει την συγγραφή, την γλυπτική, το βίντεο, την εγκατάσταση και το σχέδιο. Συχνά η δουλειά της χαρακτηρίζεται από τη διαρκή της εμπλοκή σε πολιτικά κινήματα, την πάλη και την επαναξιολόγηση των εννοιών της αυτονομίας, της ενδυνάμωσης και της αυτο-οργάνωσης.
Το 2014 δημιούργησε τον ημι-δημόσιο/ημι-ιδιωτικό χώρο Ύλη[matter]HYLE, (hyle.gr), στο κέντρο της Αθήνας. Αυτή την περίοδο, συνεχίζει την ερευνητική της πρακτική αυτο-θεραπείας και ανάρρωσης “ΙΑΣΗ”, με την υποστήριξη τριών ιδρυμάτων τέχνης: Mimosa House (Λονδίνο), ΤΑΥΡΟΣ (Αθήνα) και το De Appel (Άμστερνταμ). Η μονογραφία της δημοσιεύθηκε από το Sternberg Press σε ακολουθία με τις αναδρομικές εκθέσεις “Georgia Sagri Georgia Sagri” στο Kunstverein Braunschweig και “Georgia Sagri and I” στο Portikus, Φρανκφούρτη.
Το έργο της έχει παρουσιαστεί διεθνώς σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, μεταξύ άλλων: DESTE Prize: An Anniversary Exhibition, 1999-2015, Cycladic Museum, Athens, Greece (2017); Bread and Roses, Museum of Modern Art, Warsaw, Poland (2016); The Eccentrics, SculptureCenter, New York, USA (2016); Secret Surfaces, KW Institute for Contemporary Art, Berlin, Germany (2016); exhibita.ch/EAT THE TOOL, Forde, Geneva, Switzerland (2015); my first science fiction book, Religion, KW Institute for Contemporary Art, Berlin, Germany (2015); Mona Lisa Effect, Kunsthalle Basel, Basel, Switzerland (2014); Williamsburg 2013 at ProBio, Expo 1: New York, MoMA PS1, New York, USA (2013); SALOON: There is no country in our hearts, Museum Of Modern Art, Warsaw, Poland (2013); Luminous Interval: The D. Daskalopoulos Collection, Guggenheim Bilbao, Spain (2011); Live Portfolio at the Grand Openings: Return of the Blogs, MoMa, New York, USA (2011); OWEN, Macedonian Museum, Thessaloniki, Greece (2011); This is a party at Panic Room, The Dakis Joannou Collection, DESTE Foundation, Athens, Greece (2006).
Έχει συμμετάσχει στις διεθνείς εκθέσεις documenta 14 (2017), Manifesta 11 (2016), Istanbul Biennial (2015), Lyon Biennial (2013) and Whitney Biennial (2012), Biennial 3: Thessaloniki Biennial (2011), Athens Biennial (2007).
– – –
Exposed to the Unknown: Paul B. Preciado and Georgia Sagri in conversation
MOUSSE 58
https://georgiasagri.com/wp/wp-content/uploads/2020/10/PRECIADO-SAGRI-DOUBLE.pdf
In this artist talk, Panos Kouros will discuss certain directions in his artistic practice which touch on the experiential and political dimension of archaeology. In these works, various in- and ex-situ performative, peripateric and dialogical practices are used to free ruins and archaeological sites from their symbolic and national narratives and reclaim them as public space, as space for conversation rather than conservation, as potentiality in open-ended processes.
Πάνος Κούρος. Ανάμεσα στην performance και το αρχείο: Ανταγωνισμοί επιθυμίας και μνήμης στη δημόσια σφαίρα στο: Α. Αυγητίδου (επιμ.) Δημόσια τέχνη, δημόσια σφαίρα, University Studio Press, 2021.
Το βιβλίο αναφέρεται στη δημόσια τέχνη και τη διεύρυνση της συσχέτισή της με τη δημόσια σφαίρα, αποτέλεσμα της διεύρυνσης των ίδιων των καλλιτεχνικών μέσων και μεθόδων. Ο όρος «δημόσια τέχνη» (public art) εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1960 και εξαρχής συνδέθηκε με τον δημόσιο χώρο και την κρατική χρηματοδότηση, στην Ελλάδα δε για πολύ καιρό ταυτιζόταν αποκλειστικά με τη δημόσια/υπαίθρια γλυπτική. Η «νέα δημόσια τέχνη» διευρύνει το πεδίο των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που περικλείει ο όρος, συμπεριλαμβάνοντας την τέχνη με την κοινότητα, τη συμμετοχική/σχεσιακή τέχνη, τη net art κ.λπ., ενώ ταυτόχρονα διατηρεί τη συσχέτισή της με τις έννοιες του δημόσιου, του κοινωνικού και του πολιτικού και υποβαθμίζει τον χωρικό της προσδιορισμό.
Στο βιβλίο γίνεται η διερεύνηση των παραπάνω μέσα από μελέτες περίπτωσης, ξεκινώντας από τη γλυπτική του βάθρου, και συνεχίζοντας με έργα που παρήχθησαν στη συνέχεια της σχεσιακής, της επιτελεστικής και της αρχειακής στροφής. Καθώς δε η βιβλιογραφία για τη σύγχρονη τέχνη προέρχεται κυρίως από τον διεθνή χώρο, αγνοώντας την ελληνική σκηνή, κρίθηκε σημαντική γι’ αυτόν τον τόμο η αναφορά σε εγχώρια παραδείγματα και εντοπισμένες ιδιαιτερότητες. Εξετάζεται έτσι η τέχνη στο αστικό τοπίο ως μνήμη, ιστορία και εικόνα μέσω της ανάλυσης παραδειγμάτων από τις πόλεις της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (Χάρις Κανελλοπούλου, Παναγιώτης Μπίκας, Θανάσης Μουτσόπουλος). Μελετώνται βασικές έννοιες όπως οι έννοιες του δημόσιου και του ιδιωτικού, του τόπου και του χώρου καθώς και η αναπαράσταση των τελευταίων (Κώστας Βασιλείου, Δήμητρα Χατζησάββα, Ευφροσύνη Τσακίρη). Συζητούνται διευρυμένες τεχνολογικά χωρικές και επιτελεστικές πρακτικές, περιπατητικές επιτελέσεις, έμφυλες χωρικότητες και διαδράσεις μνήμης στη δημόσια σφαίρα (Βασίλης Ψαρράς, Μαρία Κονομή, Πάνος Κούρος). Τέλος, οι Εύα Φωτιάδη, Ελπίδα Καραμπά, Κώστας Ντάφλος επικεντρώνονται στο πεδίο της νέας δημόσιας τέχνης και της (ψηφιακής) δημόσιας σφαίρας.
Workshop
Attendance is free with registration
Number of participants: 20
Panos Kouros with Angeliki Avgitidou, Evangelia Basdekis, Mary Zygouri
Wednesday 12:30 – 14:00
(workshop language: English)
in
the 2nd [On-line] International Biennale on Practical Philosophy:
Philosophy in Praxis. The philosophical gesture:
political, ethical, educational, artistic engagements
23-28 November
Program & Gallery of participants
https://practphil-biennale.aegean.gr/home_page_biennale_2021/programme_2021/
Book of Abstracts
https://practphil-biennale.aegean.gr/home_page_biennale_2021/book-of-abstracts_2021/
Details about the Program:
The program is divided to the following parts:
Registration for Free Attendance:
The access links will be sent only through our platform:
https://practphil-biennale.aegean.gr/home_page_biennale_2021/Registration_for_the_public/
* Certificates of attendance will be given
In public squares and spaces everywhere, we cross the shadows and stroll under the gazes of bronze conquerors and national heroes, sitting horseback or striding boldly, arms in hand. Anchors of ideology, these monuments honor the victors of history, as Walter Benjamin called them – those who step on and over the defeated, in an unbroken chain of domination stretching back into the mists of time. But the politics of remembrance are caught in the force field of violence, and the dead are called to both sides in the class war. The combat of cultures of the dead is integral to the struggles of the living, and therefore “not even the dead will be safe,” as Benjamin put it, “if the enemy wins.” Heroic memorials have become the flashpoints of contemporary struggles over the interpretation of history, all the more so as fascist mass movements establish themselves across Europe and much of the world. This talk looks at some recent episodes in a history of iconoclastic class struggle in so-called public space, from the interventions of the Situationist International following May 1968, to the 1998 dismemberment of the Spanish conquistador Juan de Oñate by an anonymous indigenous collective in New Mexico, to the antifascist mobilization against the 2017 Unite the Right rally at the statue of Confederate general Robert E. Lee in Charlottesville, Virginia.
Gene Ray is a critical theorist and Associate Professor at Geneva School of Art and Design. He is the author of Terror and the Sublime in Art and Critical Theory, and is coeditor of Art and Contemporary Critical Practice: Reinventing Institutional Critique and Critique of Creativity: Precarity, Subjectivity and Resistance in the ‘Creative Industries’. His essays and co-authored texts have appeared in Third Text, South as a State of Mind, Historical Materialism, Radical Philosophy, Monthly Review, Left Curve, Brumaria, Nordic Journal of Aesthetics, and Yale Journal of Criticism, as well as in numerous edited volumes.
Slow Orientation in Zapatism (2018)
by the collective Chto Delat (What is to be done),
90min | Russian with English subtitles.
Presented by
Dmitry Vilensky (Chto Delat)
From Chiapas, Mexico, a mysterious slogan has spread through the world: “For everyone, everything. For us, nothing” (Para todos todo, para nosotros nada.) In “Slow Orientation in Zapatismo”, 17 young people receive the message and put it to work in a Russian commune. Immersed in Zapatista irony and the tradition of “anti-culmination,” the film imagines other possible worlds in a slow process that is “a result in itself.”
Πέμπτη 24 Οκτωβρίου, 8-10ΜΜ
Ο Μετεωρίτης
Φωκίωνος Νέγρη 68, 11361 ΑΘήνα